Batak Toba sian pamereng ni Halak Sileban

Songon na ni baritahon sahalak Perancis


Hea do sahali di na mambuka internet au dapot au barita taringot  tu Bangso Batak sian artikel ni sahalak Perancis. Didok ma songon on:

Las rohangku boi au sahat tu Tao Toba (sian Perancis). Ia haroroku tuson ima naing pajumpa do dohot halak Batak na misterius.

Mar 6 juta halak Batak maringanan dison di Sumatera Utara di lambung ni Tao Toba. Ima di inganan ni Gunung Berapi naung mapultak naumbalga di portibi on 74 ribu taon naung salpu. Na molo mapultak muse olo ra boi mangaratahon portibita on.

Bangso Batak dibagi manghithon ripe (klan) namimillit pangarajai (pemimpin) tu tiap hutana be. Molo muli sada boru, ingkon ditanggalhon do ripena asa boi rap dohot amantana jala dang boi be dioli amanta na i boru sian hutana i (monogami), adong do uhum (aturan).

Molo asal-usul manang haroro ni nasida dang tarboto (hilang dalam kabut waktu). On ma sungkunsungkun (misteri) lomo ni rohaku. Adong mandok, nasida olo do ra naro sian India, Mongolia manang Tibet. Pandokna sian luar do nasida ro, inganan di luar ni Tao Toba.
Godang haasingon (keanehan) sian nasida. Parjolo, musikna pardomuan ni musik ni Amerika Selatan (Peru, Meksiko), sipata songon musik Polinesia. Jotjot do halak Batak mamake hasapi na talina (string) holan dua jala rupana songon solu, ale molo nunga dirambas gabe songon gitar ni dewa [takjub dengan musik kecapi orang Batak].


Jala pahean (pakaian) nasida sipata songon halak India Andes. Boruboru(borua) marnapuran (sirih) songon ganti ni coca sian Cordillera, tung mansai geok (lucu) ma tahe, gabe marrara pamangan nasida.

Bahasa nasida pe tong gabe sungkunsungkun (misteri). On ma dialek na ias, na olo sipata mambaen hamu marpikir hatana i sian Spanyol. Alfabet nasida, nanigoaranna Surat Batak, marasing sian Indonesia (Bahasa Indonesia) sai songon na ro sian naskah Brahmi sian India kuno.

Nga leleng nasida pulik (terisolasi) sian naleban (dunia luar). Adong mandok sian nasida mabiar halak ro ala didok nasida siallang jolma (kanibal). Sipata molo musuh naditangkup (tawanan perang) dibaen gabe siallangon ni pasukan. Sude boi do marasing, asing ni tu na mangallang jolma. Di na lao mangallang jolma i, diosososos nasida ma bawang puti dohot paprika tu musuna na sande tu batu na balga i ditingki nalaho mamonggol uluna. Biasa do sisongon i nauju i. Saonari unang mangallang jolma be hami, gabe sai maneati biang (anjing) ma hami. Jadi molo adong dibege hamu menu sehat jagal biang ima sipanganon sian daging ni biang.

Sian na ro dua halak Parbarita Nauli (Misionaris), halak Batak nunga Kristen Protestan nabalga be sadari on. Adong Gareja di tiap sakilometer, mansai barani nasida jala geok berengon ala boi dipajongjong nasida angka palaspalas (menara) ni gareja di langit ni Bangso Silom naumbalga sasude di portibi on (Negara Muslim terbesar di dunia).

Jala hubereng kebaktian ari Minggu. Marisi do sude Gareja i, molo boruboru (borua) mamake pahean nadumenggan naadong di nasida jala marsanggul mansai hebat situtu, ia molo baoa mamake kemeja nadenggan.


Pulik sian Gareja i, adong dope angka hasomalan na sarupa tu hita on. Ale nangpe naung Kristen, dang sude dope halak Batak maninggalhon hasomalan na nauju i (keyakinan primitif). Di tiap huta adong do datu (tukang sihir), diparhatopot nasida do dirina songon i dohot maniop tungkot namargorga (tongkat berukir : Tunggal Panaluan). Jotjot do nasida marsisukunan tu sada keputusan nabalga. Jala tong dope ditiop nasida hasomalan ni naso marugamo (animisme) sian angka namamompar nasida dohot angka suhutsuhutan (mitologi) ni nasida. Angka namamompar i dohot sahala ni portibi on dipasangap nasida songon halak Kristen pasangaphon Jesus.

Sijamaon ni tangan (kerajinan) nasida pe gabe sungkunsungkun do di au. Seni na songon pardomuan ni Afrika, Amerika Selatan dohot Polinesia. Godang patung songon na di Pulo Easter (Easter Island). Hampir sude do dipature dison, asa adong pakeonna tu ulaon ni hasomalan dison.

Sungkunsungkun naasing di au ima Ruma Batak. Asing (aneh) nasida, mirip tu halak Toraja sian Sulawesi na daona marribu kilometer. Adong dope huta na di sada jabu i adong pigapiga rumatangga. Nasida di ginjang jala pahananna di toru, di bara ni jabu i. Molo atap ni jabu i sai hera solu na balik do. Ima ra siboanboan ni nasida tingki ro tu Pulo Samosir. Angka huta nadihaliangi angka batu nadiponggoli dohot denggan. Di tonga ni dua baris jabu adong jabijabi songon naadong di Bali. Jala adong do angka totem (baca: Totem di Wikipedia) sai songon halak Indian Amerika. Angka jabu mansai uli digorgai (desain geometris) sai hera gorga (desain) ni halak Celtic. Jala adong do muse Singa manang monster panjagai nadipadomu tu gambar ni ulok naga, naga songon na di Cina i dohot horbo sai adong manang didia di pulo on.

Pemandangan sian Pulo Samosir pe gabe sungkunsungkun do di rohangku. Molo naung di ginjang iba sai hera na di jampalan (padang rumput) Alpine. Dang piga meter tu toru godang tubu tusam (Latin, Batak: tusam; Indonesia: pinus) jala godang siangkat lombang (jangkrik) marende. Di topi tao i godang saba (hauma). Dang pola songon Bali, sude saba (hauma) gabe parguluan ni horbo. Tung mansai uli.


Nangpe mora tano ni huta on, holan indahan dohot kantang do dipangan halak Batak. Tu aha haroa pola loja hita mangulahon naasing, alana dison mediteriania (dikelompokkan untuk negara-negara Eropa Selatan) d0, jadi dang pola parduli. Leleng do asa torang ari jala tung mansai ngolngol do borngin i. Ido mambaen hita gabe lelengan di jabu. Di inganan naasing di Sumatera on, halak toris (wisatawan) disambut do, ale dang tarbahenna mangurupi godang. Masin ni kas dang manjalo kartu visa, jalan dang boi sesaon muna 500.000 rupiah molo mambuat hepeng hurang sian €50. Ale molo murana sarupa do di sude Indonesia. Molo mangisi miak ni skuter (kareta matic) ho do au, holan 18.000 rupiah do, manang dang sahat €1,50.

Dison hita mangolu sai songon jolma najolo do, ale nangpe songon i lengkap do internet dohot angka handphone namasa saonari.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...